Terug naar overzicht

Teste di moro met een legendarische geschiedenis

In huizen, hotels, winkels, restaurants en zelfs in sinaasappelgaarden. Werkelijk overal op Sicilië kom je ze tegen: teste di moro, Moorse hoofden. Handgemaakte, keramieken vazen die naast hun schoonheid, een bijzonder stukje geschiedenis bezitten. We vertellen je er meer over én nemen je mee
naar twee keramisten die de teste di moro levend houden.

Legende Siciliaanse hoofden

Teste di moro zijn Siciliaans erfgoed en zitten diepgeworteld in de geschiedenis van het eiland. Er doen veel legendes de ronde over deze handgemaakte, sprookjesachtige kunstwerken van keramiek. De Siciliaanse hoofden gaan al eeuwen mee en zelfs in tijden waarin vakmanschap degradeert in populariteit, zijn het juist de nieuwe generaties die de teste di moro willen behouden.

Bloempot van keramiek

Een duik in de geschiedenis levert een bijzonder luguber verhaal op. Volgens deze legende verzorgde een jonge vrouw in Palermo dagelijks de planten en bloemen op haar balkon. Op een dag passeerde een Moorse jongeman die haar schoonheid opving en haar vervolgens de liefde verklaarde. De liefde bleek wederzijds, maar de Moorse man moest terug naar zijn thuisland waar zijn vrouw en kinderen op hem wachtten. En nu wordt het macaber: de vrouw vermoordde hem in zijn slaap en gebruikte zijn hoofd als bloempot, zodat hij altijd bij haar zou zijn. De basilicum die ze in de ‘bloempot’ plantte bloeide zo goed, dat ook de rest van Palermo zo’n exemplaar wilde hebben. Van keramiek welteverstaan. Nog altijd sieren de teste di moro het straatbeeld van Sicilië. Tegenwoordig komt er enkel figuurlijk bloed, naast zweet en tranen, aan te pas in de vele keramiekateliers die Sicilië telt.

Atelier Giacomo Alessi

Een van die ateliers is van Giacomo Alessi, een geboren en getogen Siciliaan. Alessi komt uit Caltagirone, een broedplaats voor keramisten (in het bijzonder van maiolica en terracotta vazen). ‘Ik kom niet uit een kunstenaarsfamilie. Ik heb dit vak mijzelf aangeleerd door een grote voorliefde voor keramiek,’ zo vertelt Alessi, een elegante man met een expressief, wijs gezicht. ‘Ik heb mijn eigen leven vormgegeven. Precies zoals ik dagelijks doe met klei. Hierin komt mijn creatieve flair en fantasie naar boven. Mijn creaties zijn een eerbetoon aan de culturele historie van Sicilië en de Middellandse Zee, alle met een knipoog naar imperfectie.’ Alessi is een ware ster in zijn vakgebied; zijn teste di moro staan in de huizen van beroemdheden ín en buiten Italië.

Familiebedrijf

Mijn werkplaats opende ik in 1978 in Caltagirone, samen met mijn vrouw Giovanna, mijn rechterhand.’ De familiezaak is nu wereldwijd toegankelijk, mede dankzij de hulp van Alessi’s zoon Claudio. Hij zorgde ervoor dat zijn vaders werk online zichtbaar werd en daarmee een groot publiek kreeg. ‘Claudio kwam tevens met het idee om ook in Milaan een zaak te openen. Hierdoor konden we de collecties uitbreiden.’ Collecties die, vandaag de dag, in bekende winkels als het Italiaanse warenhuis Rinascente, Galeries Lafayette in Parijs, ILLUM Copenhagen en de Conran Shop in Engeland en Frankrijk te vinden zijn. De inspiratie voor zijn collecties is te herleiden naar zijn geboortegrond. ‘Sicilië heeft die invloed op mensen. Het eiland palmt je in,

12 dagenvanaf€ 1514p.p.

Naar Sicilië met de trein? Het kan met deze rondreis incl auto!

Deze duurzame reis voert je langs de mooiste plekjes van Sicilië zoals Catania en Syracuse.

Meer informatie

Verliefd op eigen keramiek

Alessi voelt zich vereerd dat zijn creaties in de huizen van vele grootheden te vinden zijn, maar heeft ook zijn eigen visie op het maken van keramiek. ‘Ik werk nauwelijks op commissie, zelfs als ik daar veel geld voor af moet slaan. Ik geef de voorkeur aan authenticiteit. Mijn stukken vertellen een verhaal. Ik wil verliefd zijn op mijn eigen creaties. Een krankzinnige, irrationele liefde, zoals alleen jonge mensen die ervaren.’ Zijn toekomstplannen? ‘Ik wil verhalen blijven vertellen. Het liefst aan jonge generaties.’ Giacomo Alessi’s kunstwerken zijn (deels) te koop via zijn website. Wil je zijn atelier en winkel op Sicilië bezoeken? Ook dat is mogelijk.Via Francesco Schiciano 10, Caltagirone, giacomoalessi.com

Traditie teste di moro

Met een brede glimlach verwelkomt Stefania Boemi ons in haar keramiekwereld. Een wereld die doordrongen is van vrouwelijkheid. ‘Alles wat ik kan, heb ik te danken aan mijn moeder. Een traditionele, Siciliaanse vrouw, die kan toveren met haar handen’, zo vertelt Stefania. Stefania is onderdeel van een nieuwe generatie Siciliaanse keramisten, die de traditie van de teste di moro in ere wil houden. Maar wel met een eigentijdse, creatieve knipoog. ‘Tot een paar jaar geleden werkte ik nog fulltime als fysiotherapeut. Inmiddels doe ik dat parttime, zodat ik de rest van de dag tijd heb voor mijn keramiek.’ In Stefania’s werk zie je duidelijk een mix van verleden en heden. Traditie en innovatie gaan voor haar hand in hand. ‘Ik heb fysiotherapie gestudeerd, maar mijn passie ligt in het creëren met mijn handen.’

Moderne make-over

Dat creëren met haar handen doet ze niet onverdienstelijk, want ze heeft flink naam gemaakt met haar bijzondere kunstwerken. ‘Het succes is overweldigend. Ik krijg aanvragen van over de hele wereld!’ Elk ‘hoofd’ maakt ze op maat. ‘Ik heb de teste di moro een moderne make-over gegeven, zonder af te doen aan de geschiedenis en traditionele esthetiek. Ik vind het leuk om mijn klanten de kans te geven hun vaas te customizen. Een bepaalde kleur of decoraties, alles kan aangepast en zelfs gepersonaliseerd worden.’ Stefania is niet bang dat de teste di moro zullen verdwijnen: ‘Ze zullen overleven, omdat ze een verhaal vertellen. Hoewel er een revolutie gaande is in de kunstwereld, door nieuwe technieken zoals 3D-printen, zal ons vakmanschap altijd een plek hebben. Iets wat handgemaakt is, is alleen al om die reden uniek en persoonlijk.’

Stefania’s atelier is op afspraak te bezoeken. Contrada Ricchisgia (geen huisnummer), Bronte (Catánia) stefaniaboemi.com

Tips in Caltagirone en Catánia

Combineer een bezoek aan Giacomo en Stefania met deze fijne adressen in Caltagirone en Catánia.

Eten
Gusto e Arte
Leuke plek in het centrum van Caltagirone voor een lunch (knapperige broodjes met verse vleeswaren) of aperitivo. Via degli Studi 27

Me Cumpari Turiddu
Waanzinnig restaurant in Catánia waar je voortreffelijk, traditioneel Siciliaans eet in een knap interieur. Piazza Turi Ferro 36/38

Slapen
Asmundo di Gisira Dit centraal gelegen boetiekhotel in Catánia is een feestje voor kunstliefhebbers. Iedere kamer heeft een ander thema en vertelt een bijzonder verhaal. Ontbijt op het terras met uitzicht op het plein. asmundodigisira.com

Fotografie: Monica Spezia, Living Inside | Tekst: Marzia Nicolini, bewerking Agnes Nijholt

Ga mee op reis, fly-drive naar Sicilië

"*" geeft vereiste velden aan