Maremma is het ongerepte kustgebied van Toscane

De Maremma is een gebied met veel gezichten. Je vindt er verlaten stranden, dichte pijnboombossen, glooiende heuvels en imposante bergen. De ongekend rijke flora en fauna zijn de voornaamste reden voor een bezoek aan het Toscaanse kustgebied. Wie net als de lokale bevolking wil genieten van ongerepte natuur en pure smaken, is in de Maremma op de juiste plek.

Een plek vol gevaren

Vroeger was dat wel anders. De Maremma was een onherbergzaam gebied, dat voor een groot deel bestond uit meren, moerassen en lagunes. Wonen in de kuststreek was ronduit gevaarlijk: de moerassen waren een broedplaats voor ziektes als tyfus en cholera en malariamuggen. Viel je niet ten prooi aan een vreselijke ziekte, dan werd je wel slachtoffer van de bandieten die er op de loer lagen. Aan het einde van de achttiende eeuw gaf de Groothertog van Lorena opdracht de Maremma in te polderen. Deze ingrijpende en tijdrovende klus eiste de levens van honderden werklieden. Pas onder het fascistisch regime van Mussolini werd de drooglegging voltooid. Hiermee verdween de malariamug en werd het gebied weer begaanbaar.

Na de oorlog werd duidelijk wat voor bijzonderheden al die jaren in de Maremma verborgen hadden gelegen. Er werden veel archeologische schatten ontdekt, die grotendeels intact zijn gebleven doordat de streek nagenoeg onbewoond is geweest. Talloze gebruiksvoorwerpen, wapens en zelfs necropolissen uit de Etruskische periode zijn in goede staat teruggevonden. In dorpjes als Roselle, Vetulonia en Sovana kun je archeologische vondsten bewonderen uit de tijd dat de Maremma nog onder Etruria viel.

Beschermd natuurgebied

Ook de natuur heeft geprofiteerd van de eeuwenlange afwezigheid van de mens. Flora en fauna hebben zich in alle rust kunnen ontwikkelen en zijn daardoor ongekend rijk. Het is dan ook niet gek dat grote delen van de Maremma beschermd natuurgebied zijn geworden. Het Parco Naturale Regionale della Maremma is het bekendst. Dit natuurreservaat van 9.800 hectare ligt tussen Pincipina al Mare in het noorden en Talamone in het zuiden. Via diverse wandel-, paardrij- of mountainbikeroutes die leiden langs wilde bloemen, dichte bossen en schattige baaitjes, kun je het park verkennen.

Toscaanse cowboys

Wilde zwijnen, hazen, reeën, wezels, marters en dassen verstoppen zich tussen het struikgewas en in de poelen leven reigers, flamingo’s en talloze andere vogels. Op de weides grazen Maremmaanse koeien, die worden gehoed door de butteri, een soort Toscaanse cowboys. Deze stoere mannen begeleiden volgens eeuwenoude traditie het vee vanaf de rug van hun paard. Hun werk begint met zonsopgang en is pas klaar als alle dieren veilig binnen zijn. Het zware beroep wordt met uitsterven bedreigd. Vandaag de dag is er slechts een handjevol butteri over om de traditie in ere te houden. ’s Zomers worden er diverse folkloristische evenementen georganiseerd waarop de butteri, gehuld in traditionele kledij, hun vaardigheden tonen aan het publiek.

De smaak van de Maremma

In de keuken van de Maremma worden eenvoudige boerengerechten gemaakt met pure smaken. Er wordt voornamelijk gekookt met lokale producten van het seizoen. Veelgebruikte ingrediënten van eigen bodem zijn kastanjes, funghi, aromatische kruiden en olijfolie. Een typisch Maremmaans gerecht is de acquacotta, een gevulde soep van ui, tomaat, ei, hard brood en kruiden met een beetje pecorino. Op deze eenvoudige, maar voedzame maaltijd, kunnen de butteri een flinke tijd vooruit. Ook vlees is in de Maremma ruimschoots voorhanden. De everzwijnen, hazen en fazanten… ze eindigen regelmatig in een stoofschotel, als ragù over de pasta of als arrosto, gebraad. De Maremmaanse koeien worden niet alleen gehouden voor hun melk, maar ook geslacht en verwerkt tot salumi. Ook met een vers gevangen visje weten ze in het Toscaanse kustgebied wel raad. En vis moet zwemmen. Gelukkig wordt er in de streek meer dan genoeg uitstekende wijn verbouwd. De bekendste is de robijnrode Morellino di Scansano, een wijn die goed past bij de aardse smaken van de lokale gerechten.

Slow Toerisme

Reizen door het rustigste deel van Toscane doe je op je gemak en in stijl. Er zijn tal van luxe hotels en resorts gevestigd die je als uitvalsbasis kunt gebruiken. Een aanrader in het meest noordelijke deel is het wijndomein Conti di San Bonifacio. Vanuit hier zijn het dorp Massa Marittima en het mooie strand Punta Ala goed te bereiken. Voor een vijfsterrenbehandeling in de provincie Grosseto, vlak bij het middeleeuwse vissersdorp Castiglione della Pescaia, kun je naar het landgoed Tenuta La Badiola, dat van Groothertog Leopold II van Lorena is geweest. Nu vind je er onder andere een resort, spa en golfclub en het restaurant Trattoria Toscana van de beroemde Franse sterrenchef Alain Ducasse. Voor het zuidelijke deel van de Toscaanse Maremma is het charmante Relais San Biagio in Orbetello een goede basis. De mooie kustplaatsen Porto Ercole en Porto Santo Stefano liggen hier vlak in de buurt.

Beeld: Adriano Barocella