Terug naar overzicht

Adresje voor kunst- en architectuurliefhebbers: museum MAXXI in Rome

In het MAXXI museum in Rome schitteren hedendaagse kunst en architectuur te midden van het eeuwenoude Romeinse erfgoed. En dat is een onverwachte match made in heaven. Daarom bespreekt Florentine deze keer het eerste hedendaagse kunsten architectuurmuseum van Italië, dat omringd wordt door historische schatten.

Het MAXXI museum vormt een scherp contrast met de historische omgeving. Beton, heel veel beton, en strakke vormen gecombineerd met organische lijnen die een voortdurend gevoel van beweging geven. Alleen al het gebouw daagt de traditionele esthetiek van Rome uit. Maar, alles wat nu oud is was ooit nieuw. In 1997 zette het Italiaanse Ministerie van Cultureel Erfgoed zodoende een competitie uit voor het ontwerp van een toekomstig monument; een nieuw gebouw toegespitst op het tonen van hedendaagse kunst en architectuur. Het winnende ontwerp was van de gerenommeerde architect Zaha Hadid (1950-2016). Haar architectonische hoogstandje toont dat een stad als Rome niet alleen de blik op het verleden heeft gericht, maar ook naar de toekomst durft te kijken en het heden omarmt.

Architect Zaha Hadid

De Britse Zaha Hadid stond bekend als een baanbrekende architect en kreeg wereldwijd erkenning voor haar avant-gardistische, innovatieve ontwerpen. Op een dag bezocht Zaha Hadid de bouwplaats van ‘haar’ MAXXI en werd ze geconfronteerd met een onverhoopte wijziging in de uitvoering. Een van de betonnen muren had niet de vloeiende curve zoals ze die in haar ontwerp had bedoeld. In plaats van eisen dat dit direct gecorrigeerd werd, vond ze het een onverwachte, interessante ontwikkeling. Ze omarmde wending zelfs. Uiteindelijk zou deze fout een kenmerkend onderdeel vormen van het museum; het gebouw kreeg er namelijk een speelser karakter door. De bouw van Hadids ontwerp nam meer dan tien jaar in beslag – en duurde daarmee dus langer dan die van het Colosseum. In 2010 werd het eerste Italiaanse museum speciaal voor hedendaagse kunst en architectuur eindelijk geopend. MAXXI is een welkome afkorting voor de officiële naam: Museo nazionale delle Arti del XXI secolo oftewel: Nationaal Museum van de Kunsten van de eenentwintigste eeuw.

Spraakmakend gebouw

Het uiterlijk van MAXXI lokte veel verschillende reacties uit. Vooruitstrevende Romeinen slaakten een zucht van opluchting: ‘eindelijk een gedurfd hedendaags gebouw in een stad die wordt opgeslokt door het verleden’. Ook in de pers werd positief gereageerd op de opening van het MAXXI, vooral omdat het museum hiermee het culturele landschap van Rome zou verrijken en vernieuwen. In hetzelfde jaar won het ontwerp zelfs de Stirling Prize, een architectuurprijs die wordt uitgeloofd door het Royal Institute of British Architects. Aan de andere kant stonden de critici die het gebouw ‘monsterlijk’ vonden. ‘Meedogenloos afschuwelijk’ zelfs, een belediging naar het historische karakter van de stad. Deze kritiek was onoverkomelijk, maar om een stad dynamisch te houden is het nodig om stappen te durven zetten richting de toekomst.

Sfeer in de seizoenen

Als je in de entreehal staat van het museum en naar boven kijkt zie je een ingewikkeld lijnenspel. De structuur van het gebouw en de richting van de trappen doen denken aan een tekening van Escher. Het is futuristisch, zonder kil te worden. In het museum is veel natuurlijk licht dat schijnt door de dakramen, waardoor de sfeer van het museum verandert met de seizoenen en het tijdstip van de dag.

Architect Zaha Hadid en cultureel centrum Bakoe

Hedendaagse kunst

Een architectonisch gebouw dat zo groots is, neemt dat niet alle ruimte in van de kunst die wordt tentoongesteld? Een kort en bondig antwoord is ‘nee’. Hoewel het gebouw een icoon op zichzelf is, worden de twintigste en eenentwintigste-eeuwse iconen absoluut niet ondergesneeuwd. De wereldberoemde arte povera-kunstenaar Giuseppe Penone heeft een permanente installatie in het museum genaamd Sculture di Linfa (2007). De kunstenaar onderzoekt de relatie tussen de mens en de natuur. In de installatie zijn de muren bedekt met gelooid leer dat de textuur heeft van boomschors, het ruikt er naar bos. Alighiero Boetti’s wandtapijt Mappa (1972-73) gaat over de verdeling van macht in de wereld en toont het contrast tussen grenzen van een land en het natuurlijke lijnenspel van de wereld zelf. In de permanente collectie van het museum vind je werken van kunstenaars zoals Anselm Kiefer, William Kentridge, Anish Kapoor en Gerhard Richter.

Een bezoek meer dan waard

Hadids vloeiende en betoverende lijnenspel in de stad Rome weerspiegelt de geest van de eenentwintigste eeuw. Het markeert Rome niet alleen als een plek voor mensen die van het verleden houden maar ook voor mensen die het heden en de toekomst omarmen. MAXXI is een bewijs van Rome’s vermogen om te evolueren terwijl ze haar tijdloze charme behoudt. En zeg nou zelf in een stad met megalomane gebouwen, waar radicale architecten zoals Borromini en Bernini leefden, past zo’n hedendaags icoon wars van bescheidenheid wel. MAXXI is thuis in Rome en een bezoek meer dan waard.

Praktisch
Entree € 15. Kijk voor de actuele openingstijden op de website maxxi.it

Dit artikel komt uit: De Smaak van Italië editie 5 november|december 2023. Blader door het magazine of bestel dit nummer direct los.

Tekst: Florentine Mol

Reis mee met De Smaak met de trein naar Rome.

10 dagenvanaf€ 1545p.p.

Met de trein naar Rome foto van Christopher Czermak Unsplash

Met de trein naar Rome inclusief rondreis

Deze duurzame reis brengt je per nachttrein naar de Eeuwige Stad voor een onvergetelijk verblijf.

Meer informatie Meer informatie

"*" geeft vereiste velden aan