Doen: plan een bezoek aan kunstpaleis Galleria Borghese
In een zeventiende-eeuwse villa
midden in het centrum van Rome
is een van de beroemdste galeries
ter wereld gevestigd. Het museum
met zijn prachtige schilderijen
en imposante beelden trekt ieder
jaar meer dan een half miljoen
bewonderaars. Hoog tijd voor een
bezoekje aan Galleria Borghese.
Denk je dat je niet verliefd kunt worden op steen? Dan
heb je nog nooit oog in oog gestaan met een sculptuur van
Bernini. Voor zijn kunstwerken wordt zelfs de meest koele
kikker een beetje Pygmalion (de man die verliefd werd op
een standbeeld). Maar misschien schrijf ik dit ten overvloede,
omdat er een grote kans is dat jij als Italiëliefhebber al betoverd
bent geraakt door zijn creaties die van Rome, Rome hebben
gemaakt. Ik neem je deze keer mee naar Galleria Borghese,
een van Rome’s (en ondergetekende) meest geliefde musea. We
stappen binnen bij het kunstpalazzo van Scipione Borghese en
staan stil bij drie versteende muzen die het paleis, soms op
tragische wijze, bewonen.
Familie Borghese
De macht van de familie Borghese begon in het dertiendeeeuwse Siena, daar genoten de familieleden bekendheid als
ambassadeurs, rechters of gemeentelijke ambtenaren. Maar
dat is nog niets in vergelijking met de rijkdom die de familie
te wachten stond in 1605. Camillo Borghese werd in dat
jaar namelijk tot paus benoemd en omgedoopt tot Paulus V.
Het nepotisme vierde hoogtij: zijn lievelingsneefje Scipione
Borghese, een achtentwintigjarige rechtenstudent, stelde hij
direct aan als kardinaal. Een functie die maar één trede lager is
dan die van zijn oom. Dat noem je nog eens een carrièrestap.
De paus en Scipione hadden buiten hun achternaam nog iets
gemeen, namelijk hun liefde voor kunst. Na zijn benoeming
tot kardinaal leefde de jonge Scipione als god in Rome. Hij
had smaak en bezat over een ongelimiteerd budget om
kunstaankopen te doen.
Alles voor de kunst
Scipione’s kunstcollectie behoorde al snel tot de prominentste
ter wereld. Als patroon gaf hij opdrachten aan kunstenaars,
zoals Bernini. Daarnaast verzamelde hij zo veel mogelijk
werken van zijn andere favoriete kunstenaar, Caravaggio.
Hij verwierf sommige kunstwerken op een wijze die niet zou
misstaan als filmscenario. Zo hield hij Caravaggio’s leermeester
Giuseppe Cesari in 1607 onrechtmatig gevangen omdat hij in
het bezit was van Caravaggio’s vroege werken Zieke Bacchus
(1593) en de Jongen met de fruitmand (rond 1593). Cesari
kwam pas weer op vrije voeten nadat hij niet alleen deze twee
schilderijen, maar zijn gehele kunstcollectie van ongeveer
honderd werken had afgestaan aan de kardinaal.
Een jaar later viel Scipione’s kunstoog op De Kruisafname
(1507) van Rafaël. Het altaarstuk had de schilder in opdracht
gemaakt voor de San Francesco al Prato-kerk in Perugia.
Op bevel van Borghese werd het kunstwerk ’s nachts van de
muren getild en naar het huis van de kardinaal verplaatst. Vanzelfsprekend waren de Perugini hier niet molto contenti
mee. De kardinaal probeerde de gemoederen te sussen door
een kopie te laten maken van het altaarstuk en hij vroeg dit
aan Giuseppe Cesari. Juist, dat lees je goed, dezelfde man
die het jaar daarvoor nog de dupe was geworden van de
meedogenloze verzamelwoede van de kardinaal.
Pronken en verleiden
Scipione vond dat het tijd werd om zijn kunstcollectie te
tonen aan het publiek. Een kunstcollectie was (en is nog
altijd) een uitstekende manier om je aanzien te vergroten.
Kunst toont dat je kennis hebt, en kennis is macht. De
Borgheses waren al in het bezit van Villa Borghese: een
stuk grond op de Pincioheuvel, gelegen boven het Piazza
del Popolo (ter verduidelijking: Villa Borghese is het park,
Galleria Borghese het museum ín het park). De kardinaal
gaf in 1613 de opdracht aan architect Flaminio Ponzio
om een kunstgalerie te ontwerpen geïnspireerd op Villa
Medici, het landhuis van de buurman. Ponzio overleed
en zijn assistent maakte de klus af. Dit was de Utrechtse
(tuin)architect Jan van Santen, in het Italiaans: Giovanni
Vasanzio (klinkt toch beter).
Lees verder in De Smaak van Italië editie 3 juli|augustus 2023. Blader door het magazine of bestel dit nummer direct los.
Tekst: Florentine Mol | Afbeeldingen: linksboven
Caravaggio’s
Jongen met de
fruitmand,
rechtsboven
Bernini’s beeld
van Pauline
Bonaparte
Ga mee op reis naar Rome
10 dagenvanaf€ 1545p.p.
Met de trein naar Rome inclusief rondreis
Deze duurzame reis brengt je per nachttrein naar de Eeuwige Stad voor een onvergetelijk verblijf.
Meer informatieMeer informatieEditie bestellen
Dit artikel komt uit: De Smaak van Italië editie 3 juli|augustus 2023. Bestel dit nummer hier in onze webshop
"*" geeft vereiste velden aan
Lees ook:
Hoe fijn de reuring van de stad ook is, soms is het lekker om rust en verkoeling op te zoeken. In deze drie parken in Rome lukt dat heel goed.
Collega Liselotte heeft de populairste pretentieloze restaurants ontdekt in Rome. En daar eet je dus de allerbeste Romeinse gerechten.
Onze fotograaf Liselotte vroeg meerdere locals naar hun favoriete plekken in Rome en waarom ze zó van de stad houden. We delen de beste tips!
- Author: Redactie
- Posted: augustus 3, 2023