3x de meest bijzondere buitenverblijven van De’ Medici in Toscane

De puissant rijke De’ Medici’s hebben een indrukwekkende erfenis in Italië achtergelaten: talloze kunstschatten, kapellen, stadspaleizen én een dozijn Toscaanse buitenhuizen. Die laatste trekken vandaag echter beduidend minder bezoekers dan de rest van het nalatenschap, en dat is jammer: deze De’ Medici-villa’s waren namelijk zo uniek voor hun tijd dat ze eeuwen later een plek wisten te bemachtigen op de Unesco Werelderfgoedlijst.

Wij nemen je daarom mee naar drie van hun bijzondere buitenverblijven in de heuvels van Toscane.

Even voorstellen

Als er één familie haar sporen heeft nagelaten in Toscane (en daarbuiten) dan is het wel de schatrijke De’ Medici-familie. En dat is mooi, want zo kunnen ook wij nog van die rijkdom meegenieten. Maar wie waren de De’ Medici’s ook alweer? De geschiedenis van de gefortuneerde familie begint eind veertiende eeuw met Giovanni di Bicci de’ Medici. Hij was werkzaam in de bank van zijn neef, maar besloot voor zichzelf te beginnen. En die eigen bank, de Banco dei Medici, legde Giovanni geen windeieren: hij had nu de middelen om volop in de textielindustrie te investeren en kreeg zelfs de schone taak toegewezen om het vermogen van de paus te beheren. Al snel volgde filialen door de hele Laars. Na Giovanni’s dood nam zoon Cosimo, later ‘De Oude’ genoemd, de fakkel van hem over en breidde het succes verder uit: hij opende kantoren tot ver buiten Italië. Doordat Cosimo bepaalde aan wie hij wel en niet een lening verstrekte, groeide zijn macht en aanzien. Het bleef dan ook niet bij financiële voorspoed; hij wist zelfs de politieke macht naar zich toe te trekken door het manipuleren van stemmen en het omkopen van gezagvoerders. Vanaf dat moment viel Florence, de facto, onder het bewind van de familie. Bijna drie eeuwen, met af en toe een onderbreking, heersten zij over de stad en later zelfs over Toscane.

Kunst en macht

Zeg je De’ Medici dan zeg je kunst. Die band met kunst begon al met Giovanni. Hij was naar verluidt een van de eersten in Florence die fresco’s op de muren liet schilderen. Ook zijn zoon Cosimo de Oude gaf royaal geld uit aan kunsten en onder hem kwam een nieuw type architectuur op, die tot op de dag van vandaag kenmerkend is voor de oude binnenstad van Florence. Kleinzoon Lorenzo de’ Medici, Il Magnifico genoemd, zou later zelfs bekend komen te staan als dé patroon van de renaissancekunst. (Hoewel hij zelf vaak niet eens de opdrachtgever was, zorgde hij er wel voor dat zijn rijke connecties kunst verzamelden.) Florence groeide onder hem uit tot culturele hoofdstad van de wereld: Botticelli schilderde in die periode onder meer De geboorte van Venus voor de neefjes van Lorenzo en de jonge Michelangelo kreeg de kans zijn talenten ontplooien in het Palazzo Medici.

Unesco Werelderfgoed

De erfenis van de familie vind je vooral in het kunstwalhalla Florence, maar ook (ver) daarbuiten. Maar liefst twaalf van hun buitenhuizen op het Toscaanse platteland prijken nu als serie op de Unesco Werelderfgoedlijst. De statige villa’s, gebouwd tussen de vijftiende en zeventiende eeuw, waren namelijk uniek in hun soort: huizen waarin elementen uit de klassieke oudheid werden vermengd met de destijds moderne Toscaanse stijl. Deze waren zo anders dan de kastelen of militaire forten van andere aristocraten. De buitenhuizen van de De’ Medici-familie waren bovendien voornamelijk bedoeld voor recreatie, een plek waar ze tijd spendeerden aan kunst, het opdoen van kennis en hobby’s als jagen. Een bijzonder, nieuw element was de tuin, die een belangrijk deel uitmaakte van de villa. Het idee erachter was om zo de mens dichter bij de natuur te brengen.

1. De beroemde Villa di Poggio a Caiano

In 1485 gaf Lorenzo de’ Medici de opdracht tot de bouw van Villa di Poggio a Caiano, ook wel Villa Ambra genoemd, ruim twintig kilometer buiten Florence. Hier komt die unieke mix van klassieke idealen en de landelijke Toscaanse stijl van die periode perfect samen; alsof een middeleeuws Toscaans landhuis en een oud-Romeinse tempel samen een dochter hadden gekregen. Rondom de villa lag aanvankelijk een typische renaissancetuin met geometrische vormen, die complementeerden met het ontwerp van het landhuis. Lorenzo heeft echter niet van zijn landhuis kunnen genieten; hij had het tijdelijke al voor het eeuwige verwisseld voordat de bouw was voltooid. Zijn zoon Giovanni, die inmiddels door het leven ging als paus Leo X, nam jaren later, in 1512, de leiding over het project op zich. Tot de achttiende eeuw vielen er in Villa di Poggio a Caiano werken te bewonderen van onder meer Da Vinci, Rafaël, Rubens en Dürer, maar de nieuwe eigenaren in 1773 ontdeden zich van deze meesters. Decennia later viel het buitenhuis in handen van Elisa Bonaparte, de jongere zus van Napoleon, en weer later in die van Vittorio Emanuele II, de eerste koning van het verenigd Italië.

Gratis te bezoeken

Vandaag is de villa in handen van de staat en gratis te bezoeken. Het hoogtepunt is de Sala di Leone X, vernoemd naar paus Leo X. Herin zijn geweldige fresco’s te bewonderen, waarin de verheerlijking van de familie de boventoon voert. Neem bijvoorbeeld het werk van Andrea del Sarto en Alessandro Allori, Tributo a Cesare. Op het eerbetoon aan de Romeinse keizer is Lorenzo afgebeeld als Caesar. Op de tweede verdieping vind je tevens tweehonderd stillevens uit de riante riante Medici-collectie. Een bezoek aan Villa di Poggio a Caiano dien je vooraf te reserveren, de tuin is echter vrij toegankelijk. Meer informatie vind je op museumsinflorence.com.

2. Palazzo di Seravezza

Tussen 1561 en 1565 liet Cosimo I (niet te verwarren met De Oude) in Seravezza, ten noorden van Lucca, een palazzo bouwen om verschillende redenen. Ten eerste wilde Cosimo I investeren in de vervallen zilvermijnen en marmergroeven – en met succes: de marmerhandel bloeide er enorm op. Ten tweede lag Seravezza op de grens van zijn machtsgebied en had daarmee een strategische positie. Het palazzo heeft dan ook een meer militaire uitstraling, met kantelen boven de entree, dan de andere buitenverblijven van De’ Medici; in geval van nood kon het fungeren als militair fort. Toch was het palazzo bovenal een plek voor vrijetijdsbesteding. Het had een prachtige Italiaanse tuin (waar de mens één kon worden met de natuur), een privékapel en stallen, en de nabijgelegen uitgestrekte bossen vormden een geweldig jachtgebied. Dankzij de ligging aan de oever van de Vezza-rivier was het hier zomers bovendien veel beter toeven dan in het bloedhete Florence.

In de achttiende eeuw fungeerde het familiehuis even als opslagplaats en kantoor van een ijzerfabriek – de enorme stellage achter het pand herinnert hier nog aan – maar met de sluiting in 1835 werd Palazzo Seravezza weer omgedoopt tot buitenverblijf. Lang zouden de De Medici’s er echter niet meer hun vrije tijd doorbrengen; dertig jaar later, met de eenwording van Italië, doneerden ze het pand aan de staat. Vandaag herbergt het palazzo een bibliotheek, een archief, een museum van traditionele ambachten en een expositieruimte voor moderne en hedendaagse kunst. Entree € 7, palazzomediceo.it|museolavoroseravezza.it

3. Villa Artimino

Tussen de wijngaarden van Montalbano, ten noorden van Florence, ligt een ander fraai optrekje van De’ Medici’s: Villa Artimino. Ook wel ‘La Ferdinanda’ genoemd, naar de eerste eigenaar Ferdinando I de’ Medici. Aanvankelijk had deze Ferdinando zich zijn leven behoorlijk anders voorgesteld. Zijn vader Cosimo I had de macht uitgebreid en werd door de paus in 1569 benoemd tot groothertog van Toscane, een titel die na Cosimo’s dood voor Ferdinando’s broer bestemd was. Ferdinando zelf was het christelijke pad ingeslagen en wandelde als kardinaal door de Romeinse straten. Met de dood van zijn broer hing hij zijn kardinaalsmuts echter direct aan de wilgen en nam het leiderschap in Toscane over. Ook hij gaf, net als zijn voorvaders, flink veel geld uit aan kunst en gaf Bernardo Buontalenti de opdracht Villa Artimino te bouwen.

Villa van de honderd schoorstenen

Al van ver valt de villa op door haar honderd schoorstenen op het dak. Ferdinando had namelijk warmte nodig; hij leed aan jicht en de boel opstoken zou helpen, dacht hij. Villa Artimino was bedoeld als jachthuis en kreeg geen speciaal ontworpen tuin voor de familieleden om dichter tot de natuur te komen. In plaats daarvan was het onderdeel van het Barco Reale, een jachtterrein vol wilde dieren (zwijnen, hazen, fazanten, etc.) van vierduizend hectaren. Het buitenhuis mocht in de jaren van Ferdinando hooggeëerd bezoek ontvangen. Zo gaf Galileo Galilei er de zoon van de groothertog wiskundeles. Tegenwoordig doet Villa Artimino dienst als trouwlocatie, restaurant en hotel. Cultuurliefhebbers kunnen een rondleiding boeken door het historische pand en over het landgoed, die je onder andere langs imponerende plafondschilderingen en goed bewaarde fresco’s leidt (€ 12 p.p.). artimino.com

Onroerend goed in Florence

Het centrum van Florence werd in 1982 toegevoegd aan de Unesco Werelderfgoedlijst. In het hart van de oude stad vind je nog meer must-sees die eens de Medici-familie toebehoorden:

Uffizi
In het oorspronkelijke administratiegebouw van de familie werd al in zestiende eeuw op de bovenste verdieping kunst tentoongesteld. Vandaag is er een van de bekendste kunstmusea ter wereld gevestigd, de Uffizi, met werken van onder meer Michelangelo, Rafaël, Da Vinci en Caravaggio. Entree € 12

Palazzo Pitti
De eerste groothertog van Toscane, Cosimo I de’ Medici, kocht het Palazzo Pitti (vernoemd naar de eerste eigenaar) en doopte het om tot dé hertogsresidentie, zo kon iedereen in de stad zien bij wie de macht lag. Vandaag bestaat het palazzo uit verschillende musea en kun je tevens de voormalige appartementen van de groothertogen bezoeken. Entree € 10

Giardino di Boboli
Met hun tuinen had de Medici-familie een trend gezet in Europa: de rijke adel wilde en masse een Italiaanse tuin die hoorde bij het ontwerp van hun landhuis. Een van de indrukwekkendste tuinen van de familie is de Giardino di Boboli. Entree € 6. Tickets en informatie over de Uffizi, het Palazzo Pitti en de Boboli-tuin vind je op uffizi.it

LEES OOK:

Wil je dagelijks op de hoogte blijven van de laatste nieuwtjes en leukste vakantietips uit Italië? Volg De Smaak van Italië op Facebook!