Bari, wat te doen in deze Zuid-Italiaanse havenstad?

De palmbomen heten ons wuivend welkom aan de rand van de tweebaansweg naar Bari. Die twee banen zijn er meer voor de sier dan voor de goede orde, want zo te zien passen drie auto’s en een scooter prima naast elkaar. Fotograaf Chantal en ik rijden door de buitenwijken met voornamelijk moderne, witte gebouwen. Naarmate we dichter bij het centrum komen, krijgt de stad meer karakter. Bari is een stad van contrasten. Fantasieloze flatgebouwen tegenover rijk gedecoreerde palazzi. Een aantal panden wordt ontsierd door graftileuzen. Ze komen de schoonheid van de stad niet ten goede, maar wát er staat is best vertederend: ‘se amarti è sbagliato, continuerò a sbagliare’ bijvoorbeeld. Vrij vertaald: als het verkeerd is van je te houden, dan blijf ik het graag verkeerd doen. De meeste zijn van hetzelfde kaliber: geen agressieve of anarchistische leuzen, maar gepassioneerde liefdesuitingen.

Als dag en nacht

Het centrum van Bari bestaat uit twee delen, die allebei even belangrijk zijn voor het karakter van de stad. De wijk Bari Vecchia is het middeleeuwse deel dat bestaat uit kronkelige straatjes, nauwe steegjes en oude panden. Op elke straathoek is wel een eeuwenoude kerk te vinden en hier en daar komen de straatjes uit op een gezellig binnenplaatsje. De belangrijkste bezienswaardigheden, zoals de basiliek van Sint Nicolaas, de kathedraal van San Sabino en het Normandische Svevokasteel, vind je in dit gedeelte van de stad. Het nieuwe deel van Bari is het tegenovergestelde van het oude centrum. Hier vind je geen steegjes, maar brede straten die haaks op elkaar zijn aangelegd. Verdwalen is in dit deel van de stad net zo onmogelijk als direct de weg vinden in het labyrint van steegjes van Bari Vecchia. Het nieuwe Bari is een walhalla voor shopliefebbers. De Via Sparano is de belangrijkste winkelstraat in dit gebied, maar ook in de straten eromheen vind je geweldige boetieks en winkels. Merken als Max Mara, Elisabetta Franchi en Prada worden afgewisseld door de meer betaalbare ketens als Zara en Stradivarius.

Havenstad

Bari ligt direct aan zee en heef een haven waar de bedrijvigheid groot is. Al in de middeleeuwen werd er druk handel gedreven met het Verre Oosten en ook nu vindt er internationale handel plaats. De hoofdstad van Puglia wordt ook wel ‘de toegangspoort van Zuid-Italië’ genoemd, omdat boten uit landen als Kroatië en Albanië hier regelmatig aanmeren. Ook producten uit de directe omgeving worden in Bari verhandeld. Het graan, de groenten en druiven die in het agrarische Zuid-Italië worden verbouwd, vinden hun weg naar de markt via de handelscentra van Bari. In de haven van Bari Vecchia liggen ook kleinere bootjes. Die zijn van de vissers, die dag in dag uit de zee op gaan, op zoek naar (inkt)vis. De mannen repareren hun netten en gooien de vangst over in grote tonnen. Ze dragen neonkleurige broeken die ze optrekken tot hun oksels en praten in onverstaanbaar dialect met elkaar. Hun gezichten zijn bruin en verweerd en als ze lachen, zien we her en der een gehavend gebit tevoorschijn komen.

Stad van Sinterklaas

Na het bezoek aan de haven is het tijd om het oude stadsdeel te verkennen. Bari Vecchia wordt ook wel de wijk van San Nicola genoemd, naar de patroonheilige van de stad (in Nederland beter bekend als Sint Nicolaas of Sinterklaas). De goedheiligman leefde in het Turkse Myra, waar hij ooit een christelijk jongetje uit de handen van islamitische ontvoerders redde. Na zijn dood werd de Sint in zijn woonplaats begraven. Toen Myra in de elfde eeuw steeds meer een islamitisch bolwerk begon te worden, maakten de christelijke Italianen zich zorgen over San Nicola’s zielenrust. Ze vonden het onacceptabel dat het lijk van ‘hun’ heilige in een islamitische stad zou liggen en dus ‘redden’ ze de botten van de goedheiligman, om ze in Bari hun laatste rustplaats te geven. De relikwieën zijn nog altijd te bewonderen in de crypte onder de Basilica di San Nicola.

Streetfood

Een andere bezienswaardigheid in Bari Vecchia is het Castello Svevo, een oud fort dat Federico II liet bouwen. De straatjes Arco Alto en Arco Basso, vlak bij het Castello Svevo, zijn nog leuker om te bezoeken dan het kasteel zelf, want hier maken de vrouwen van Bari orecchiette: kleine oorvormige pastaschelpjes. De dames werken buiten, op straat, omdat de pasta aan de lucht moet drogen en omdat hun huisjes vaak erg klein zijn. Traditioneel wordt de pastatechniek van moeder op dochter doorgegeven, maar in de moderne tijd is het niet meer vanzelfsprekend dat dochters het beroep van hun moeder overnemen. Zo gebeurde het dat steeds minder vrouwen in Bari orecchiette konden maken. Gelukkig weet Fara nog precies hoe het moet. Ze leerde niet alleen haar dochters de kneepjes van het vak, maar ook andere vrouwen uit de stad, en hield daarmee de traditie levend. Wij kijken toe hoe ze in no time een berg schelpjes produceert. ‘Tarwegries, warm water en zout is alles wat je nodig hebt’, vertelt ze ons. ‘Je kneedt dat tot een deeg en rolt er dunne reepjes van. Dan pak je een mes en vorm je de schelpjes, kijk, zo.’ Ze maakt snelle bewegingen met het mes en als bij toverslag verschijnt het ene schelpje na het andere. Ongelofelijk. ‘Kan ik dat ook?’ vraag ik. Fara schudt haar hoofd. ‘In één dag is dit niet te leren. Het is een speciale techniek en dat vergt tijd.’

De smaken van Puglia

Die orecchiette van Fara willen we weleens proeven. Dat doen we in restaurant Terranima, gevestigd in het nieuwe gedeelte van Bari. Eigenaar Piero Conte heet ons glimlachend welkom. Een blik op de kaart leert ons dat je hier heel betaalbaar kunt eten. Voor een pasta ben je maximaal twaalf euro kwijt. ‘Hebben jullie honger?’ vraagt Piero. ‘Da cani,’ als een paard, antwoord ik. En zo geschiedt het dat we bedolven worden onder een berg lekkers waar je ‘u’ tegen zegt. Het begint met heerlijk vers brood en geweldige olijfolie. In het broodmandje vinden we ook taralli, ronde hartige koekjes uit Zuid-Italië. Een uitgebreid palet aan antipasti volgt: allerlei soorten kaas, worst, de meest smaakvolle olijven en gevulde funghi om het af te leren. Dan zijn de orecchiette van Fara aan de beurt, bereid met aubergine en tomatensaus. En er komt nog meer. ‘Cosa si fa in un ristorante, si mangia, no?’ (wat doe je zoal in een restaurant, eten, toch?) zegt de ober schouderophalend tegen ons, terwijl hij nog een enorme gang voor onze ongelovige gezichten neerzet. Dan is het eindelijk tijd voor ons dessert: sporcamuss, oftewel ‘smerige mousse’. Een soort kleine tompouce zonder glazuur, die je met je handen moet opeten en waar je, zoals de naam doet vermoeden, smerig van wordt. Piero ziet er dan ook hoogstpersoonlijk op toe dat we niet stiekem mes en vork gebruiken.

Na het dessert is het alweer tijd om de stad van Sinterklaas, van de mooie palazzi met vertederende leuzen en van de op straat gemaakte orechiette vaarwel te zeggen. Voldaan van alle lekkernijen en indrukken zijn we het onderweg naar het vliegveld stellig met elkaar eens: Bari is een typisch Zuid-Italiaanse stad om van te houden, of dit nu verkeerd is of niet.

Restaurants in Bari

Terranima
Hier kun je terecht voor de smaken van Puglia. De gerechten zijn bereid van de beste biologische producten uit de omgeving. Eigenaar Piero is uiterst vriendelijk en zijn enthousiasme is aanstekelijk. Via Nicolò Putignani 213

Ai Due Ghiottoni
Dit restaurant wordt door de inwoners van Bari zelf genoemd als beste van de stad. De ontvangst is hier iets koeler, maar het eten is heerlijk. Via Niccolò Putignani 11/B

Murat
Wil je goed eten combineren met goed uitzicht, ga dan dineren op het dakterras van het Palace Hotel. Via Francesco Lombardi 13

Eataly
Dit etenswarenhuis is het walhalla voor foodies. Behalve eten in een van de restaurants kun je er ook producten voor thuis inslaan. Lungomare Starita 4

Reizen naar Bari

Transavia vliegt rechtstreeks van Amsterdam naar Bari. Vanaf de luchthaven rijden een shuttlebus (ca. 25 minuten, € 4,15) en een trein (ca. 15 minuten, € 5) naar Bari Centraal Station. Een taxi naar het centrum kost ongeveer € 20. Vanuit de stad kun je met het openbaar vervoer naar stadjes als Polignano a Mare, Trani, Mola di Bari, Monopoli in de omgeving, maar een auto huren is ook een goede optie. In Bari kun je bijna overal komen met de auto.
Fotografie: Chantal Ariëns

Tip: huur een fiets in Bari!

Verken je een stad graag per fiets? Of vind je het fijn om na al die pasta’s even wat beweging te pakken? Huur dan een fiets in Bari via Baja Bikes.